HUYỀN SÂM

. Tên khoa học: Scrophularia buergeriana Mig. và loài Scrophularia ningpoensis Hemsl.

2. Họ: Hoa mõm chó (Scrophulariaceae).

3. Tên khác: Hắc sâm, Nguyên sâm, Ô nguyên sâm.

4. Mô tả:

Cây: Cây thảo sống nhiều năm, cao 1,5-2m. Rễ củ hình trụ dài 5-15cm, đường kính 0,6-3cm, vỏ ngoài màu vàng xám. Thân vuông màu lục, có rãnh dọc. Lá mọc đối, hình trứng hay hình mác, dài 10-17cm, mép có răng cưa nhỏ, mặt trên màu lục sẫm, mặt dưới màu lục nhạt, có ít lông nhỏ rải rác. Cụm hoa là những xim tán họp thành chuỳ to, thưa hoa ở nách lá và ngọn cành, hoa màu vàng nâu hoặc tím đỏ có 5 lá đài hàn liền nhau, 5 cánh hoa họp thành tràng hoa hình chén có môi trên dài hơn môi dưới, nhị 4 có 2 cái dài, 2 cái ngắn. Quả nang hình trứng, dài 8-9mm mang đài tồn tại, chứa nhiều hạt nhỏ màu đen. Mùa hoa tháng 6-10.
Dược liệu: Thân rễ củ nguyên, phần trên hơi phình to, phần dưới thuôn nhỏ dần, một số rễ hơi cong, dài 3 - 15 cm, đường kính 0,5 - 1,5 cm. Mặt ngoài màu nâu đen, có nếp nhăn và rãnh lộn xộn, nhiều lỗ bì nằm ngang và nhiều vết tích của rễ con hay đoạn rễ nhỏ còn lại. Mặt cắt ngang màu đen, phía ngoài cùng có lớp bần mỏng, phía trong có nhiều vân toả ra (bó libe - gỗ). Mùi đặc biệt giống mùi đường cháy, vị hơi ngọt và hơi đắng.

5. Phân bố:

Loài cây của Trung Quốc được di thực vào nước ta vào những năm 1960. Ban đầu được trồng ở Sapa, Bắc Hà (tỉnh Lào cai) và Phó Bảng (Hà Giang) sau đó được nghiên cứu trồng ở vùng trung du và đồng bằng Bắc Bộ và đem vào trồng ở Đà Lạt (Lâm Đồng).

6. Trồng trọt:

Huyền sâm ưa đất cát pha, tơi xốp. Đất phù sa cổ ở nơi khô ráo, thoát nước rất phù hợp. Đất phải cày bừa, đập đất kỹ, làm sạch cỏ và lên luống cao 20 rộng 80cm. Vì bộ rễ Huyền sâm ăn không sâu lắm nên khi lên luống dở dang, bón lót phân chuồng vào lưng chừng luống rồi lên luống tiếp cho hoàn chỉnh.

Thời vụ gieo hạt: ở miền núi vào tháng 2-3, ở đồng bằng tháng 10-11. Hạt Huyền sâm rất nhỏ, phải trộn với cát khô để gieo cho đều. Trước khi gieo, rạch 2 hàng cách nhau 30cm ở trên mặt luống, rắc tro khô vào đáy rãnh rồi gieo hạt thật thưa lên trên. Một sào Bắc bộ dùng tối đa 100g hạt (Mỗi hecta cần chừng 1,5kg hạt giống). Gieo xong đậy rơm, rạ kín mặt luống rồi tưới đẫm hàng ngày. Độ 7-10 ngày thì cây mọc, lúc này rỡ rơm, rạ ra để cây mau cứng cáp.

Khi cây đã cao độ 10-15cm có đến 3-4 đôi lá thật thì nhổ tỉa cây để lại mật độ cây cách cây 20cm. Những cây nhổ tỉa đem trồng ở nơi khác.

Thời kỳ mới gieo và thời kỳ cây con phải tưới hàng ngày; nên tưới sáng sớm hoặc lúc xế chiều để cho cây được mát. Đến khi cây đã gần kín luống thì tưới thưa dần. Khi cây đã giao tán thì có thể tưới bằng cách tát nước ngập rãnh luống rồi lại tháo nước ngay.

7. Bộ phận dùng:

Rễ đã phơi hay sấy khô (Radix Scrophulariae).

8. Thu hái, chế biến:

Thu hoạch vào tháng 7-8 ở đồng bằng và tháng 10-11 ở miền núi.

Khi quan sát thấy cây đã tốt kín luống, các lá gốc đã vàng và bắt đầu rụng là có thể thu hoạch. Dùng liềm cắt gần hết bộ lá, có thể nhổ hoặc đào bằng cuốc nhưng phải cẩn thận không phạm vào củ. Sau khi đào lấy củ, rửa sạch, cắt rễ con, đầu chồi, tách riêng từng rễ. Phân chia riêng loại to nhỏ để phơi hoặc sấy ở 50-60oC, đến gần khô (còn mềm) đem ủ 5-10 hôm đến khi trong ruột có màu đen hay nâu đen, rồi phơi hoặc sấy khô tới độ ẩm dưới 14%. Cách ủ: Dược liệu phơi gần khô đem tãi ra nong, nia thành một lớp dày chừng 15cm. Để chỗ mát, hàng ngày trở vài lần, có thể đậy lên trên một lớp rơm mỏng hay một cái nong, nia khác. Không nên để dày quá hoặc đậy kín quá, dễ bị hấp hơi, hỏng thối. Cuối cùng đem phơi ngoài nắng to cho đến khi khô kiệt. Khi dùng rửa sạch ủ mềm thái lát phơi khô. Bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát. Loại tốt củ mập màu đen, mềm, có dầu; loại kém rễ nhỏ, xơ, màu nhạt.

9. Thành phần hoá học:

Thân rễ chứa harpagid, chất này không bến vững, dễ bị chuyển hoá thành dẫn xuất màu đen. Còn có scrophularin, asparagin, phytosterol, tinh dầu, acid béo, chất đường.

10. Công năng:

Tư âm, giáng hoả, sinh tân dịch, chống khô khát, lương huyết, giải độc, nhuận táo, hoạt trường.

11. Công dụng:

Thường dùng làm thuốc chữa sốt nóng, nóng âm ỉ, sốt về chiều, khát nước, chống viêm, điều trị bệnh tinh hồng nhiệt, viêm họng, viêm thanh quản, viêm miệng, viêm lợi, viêm kết mạc. Còn được dùng trị táo bón, mụn nhọt, lở loét.

12. Cách dùng, liều lượng:

Ngày dùng 10 -12g, dạng thuốc sắc.

13. Bào chế:

Đào lấy rễ, rửa sạch, cắt bỏ rễ con, cắt đầu chồi thừa 3 mm, tách riêng từng rễ, phân loại to nhỏ. Phơi hoặc sấy ở 50 - 60oC đến gần khô. Đem ủ 5 - 10 ngày đến khi trong ruột có màu đen hoặc nâu đen, rồi tiếp tục phơi đến khô.
Cách ủ: Dược liệu sau khi phơi gần khô đem tãi ra trong nong nia thành một lớp dày chừng 15 cm, để chỗ mát, hàng ngày đảo vài lần, có thể đậy lên trên bằng một lớp rơm mỏng hay bằng một cái nong hoặc nia khác. Trong khi ủ phải đảo luôn, không để dày quá, không đậy kín quá dễ bị hấp hơi, hỏng thối.
Khi dùng rửa sạch, ủ mềm, thái lát phơi khô.

14. Bài thuốc:

14.1. Chữa viêm amygdal, viêm cổ họng, ho: Huyền sâm 10g, Cam thảo 3g, Cát cánh 5g, Mạch môn 8g, Thăng ma 3g, nước 600ml, sắc còn 200ml, chia 3-4 lần uống trong ngày (hoặc ngậm và súc miệng).

14.2. Chữa các bệnh viêm não cấp, sốt xuất huyết, sốt phát ban, sốt đỏ da, sốt, bại liệt ở trẻ em cùng các chứng sốt cao co giật, sốt cơn (không rét), nóng âm kéo dài, mê sảng, táo bón, khô khát (mất nước), sưng họng viêm phổi: Huyền sâm, Mạch môn, Ngưu tất, Hạt muồng sao, mỗi vị 20g, Dành dành 12g, sắc uống ngày một thang.

14.2. Chữa viêm tắc mạch máu ở chân tay: Huyền sâm 24g, Đương quy, Cam thảo dây, Huyết giác, Ngưu tất đều 10g sắc uống.

14.3. Chữa huyết áp cao, nhức đầu chóng mặt, ù tai, đau mắt khó ngủ, xuất huyết dạng thấp, chảy máu dưới da, trẻ em chảy máu mũi, hấp nóng, mô hôi trộm, đau cơ, rút gân, nhức nhối, đại tiện ra máu: Huyền sâm 16g, Muồng sao 12g, Trắc bá sao, Kim anh, Hoa Hòe sao, Ngưu tất, Mạch môn đều 10g, sắc uống.

14.4. Chữa viêm hạch, lao hạch, nổi hạch ở cổ, ở vú và lao màng bụng nổi cục: Huyền sâm 20g, Nghệ đen, Rễ quạt, Bồ công anh, Mộc thông đều 10g, sắc uống.
Kiêng kỵ: Tỳ vị hư hàn, tiêu hóa rối loạn không dùng. Không dùng chung với Lê lô.
Chú ý: Không dùng Huyền sâm đối với người có huyết áp thấp hoặc tạng hàn ỉa chảy. Cần uống thuốc lúc còn ấm, không uống thuốc nguội dễ bị ỉa chảy. Trong khi uống thuốc, kiêng các thứ đắng lạnh như mướp đắng, ốc, hến.

Những điều cần lưu ý :

• Hiệu quả công dụng có thể khác nhau tùy thuộc vào cơ địa của từng người
• Những thông tin trên bài viết  này chỉ có tính chất tham khảo, khi sử dụng phải theo chỉ định của  bác sĩ

************************************************************************************************************************************************

Củ đã phiến hoặc nguyên củ

Giá Bán:  30.000đ/100g (giá bán này áp dụng 100g-500g , mua trên 500g giá sẽ giảm theo số lượng hàng mua)

Liên hệ đặt hàng và giao hàng nhanh tận nơi  24/24h tất cả các ngày trong tuần.

Hotline / Zalo:   0964 239 568 - 0989 102 249

Email: ducle568@gmail.com  - Website:caythuocnam.com.vn 

Add :90/14/16 , Trần Văn Ơn , P.Tân Sơn Nhì , Q.Tân Phú ,TP.Hồ Chí Minh. 

+ Khách hàng ở nội thành Tp.HCM  được miễn phí  ship cho đơn hàng từ 300k trở lên, các huyện ngoại thành được miễn phí ship cho đơn hàng từ 450k trở lên. Những đơn hàng dưới số tiền trên sẽ cộng thêm 15k-30k cho 1 đơn hàng (tùy theo loại hàng có thể được miễn phí ship 1 phần hoặc toàn bộ đơn hàng).  

+ Khách hàng ở các tỉnh tùy theo giá trị đơn hàng có thể được miễn phí ship 1 phần hoặc toàn bộ đơn hàng. Phí ship COD đi tỉnh cho 1 kg đầu tiên=35k-40k, mỗi kg tiếp theo cộng thêm 5-10k/1kg, đơn hàng từ 600k trở lên sẽ được miễn phí ship cho toàn bộ đơn hàng.

+ Khách hàng ở tỉnh sẽ được gửi COD (giao hàng thu tiền) qua bưu điện hoặc các công ty giao hàng chuyên nghiệp, gửi qua hệ thống xe khách theo yêu cầu của khách hàng.

+ Tất cả các mặt hàng bán trên Website:caythuocnam.com.vn  là đúng loại, không nhầm lẫn pha trộn và luôn là loại có chất lượng tốt, được xem hàng trước khi trả tiền, được đổi hoặc trả lại và được hoàn 100%. tiền hàng.

Viết đánh giá